Czy kiedykolwiek zastanawiali(-ły)ście się, co kryje się za fasadą przepisów prawnych?
Czy prawo rzeczywiście jest neutralne, czy może jest narzędziem w rękach Potężnych tego świata i ich partykularnych interesów?

Zapraszamy na zajęcia – „Krytyka prawa”, podczas których wspólnie będziemy odkrywać, jak prawo kształtuje (i jest kształtowane) przez społeczeństwo, politykę i kulturę.

Nasze spotkania będą ciekawą podróżą, podczas której spróbujemy szerzej otworzyć oczy na złożoność i wielowymiarowość współczesnych systemów prawnych oraz ich politycznych uwikłań. Zgłębimy korzenie krytycznej refleksji nad prawem, przyglądając się kluczowym tekstom i ideom, które zainspirowały ruchy krytyczne. Wspomnimy o Karolu Marksie, Michelu Foucault, ale nie będziemy abstrahować od krytycznego i emancypacyjnego potencjału tekstów (pop)kultury. Na pewno pojawią kapele punkowe, „Rage Against the Machine”, a także nurt amerykańskiego i polskiego „knowledge rapu”, mówiąc językiem amerykańskiego pragmatystycznego filozofa, Richarda Shustermana.

Zanurzymy się w argumentach i krytyce Szkoły Frankfurckiej, badając, jak teorie Horkheimera, Adorno, czy Habermasa krytycznie analizują społeczne i kulturowe struktury władzy.

Poświęcimy sporo uwagi Critical Legal Studies – ruchowi, który burzy tradycyjne podejście do prawa. Omówimy, jak CLS podważa ideę obiektywności i neutralności prawa, pokazując, że prawo jest nierozerwalnie związane z polityką i społecznymi strukturami władzy. Przeanalizujemy konkretne przypadki, w których prawo było używane do utrwalania nierówności społecznych.

Zastanowimy się, jak prawo kształtuje nasze rozumienie płci i seksualności. Omówimy przypadki prawne dotyczące dyskryminacji ze względu na płeć i orientację seksualną oraz zastanowimy się, jak prawo może stać się narzędziem emancypacji. Przedstawimy główne argumenty feministycznej jurysprudencji.

Przez pryzmat Critical Race Theory zbadamy, jak rasa i rasizm wpływają na systemy prawne. Przeanalizujemy, jak prawo może zarówno petryfikować, jak i zwalczać rasizm, omawiając przykłady z historii i współczesności.

Zastanowimy się, jak dziedzictwo kolonializmu wpływa na współczesne systemy prawne Przyjrzymy się, jak prawo może odzwierciedlać i utrwalać postkolonialne relacje władzy. Omówimy przypadki, w których prawo było używane do wyzysku i podporządkowania oraz jak można je przekształcić w narzędzie sprawiedliwości społecznej.

Truzimem jest stwierdzenie, że liberalna demokracja i pozytywizm prawniczy są często uznawane za fundamenty współczesnych systemów prawnych. Ale czy rzeczywiście są one

idealne? Przeanalizujemy ograniczenia tych podejść, omawiając alternatywne modele, które proponują bardziej sprawiedliwe i równościowe systemy.

Jaka jest rola ruchów społecznych, rola aktywistów w przeobrażeniach porządków prawnopolitycznych? Jakimi argumentami posługuje się aktywizm klimatyczny, ruch obrony praw zwierząt, czy też Czarne Protesty i w jaki sposób krytykują one obecne systemy prawne? Jak oddolne inicjatywy mogą prowadzić do znaczących zmian prawnych i społecznych?

Czy sztuczna inteligencja może sensownie krytykować prawo? Przyjrzymy się, jak AI może być wykorzystana do analizy i krytyki istniejących systemów prawnych. Omówimy przykłady zastosowań AI w krytyce prawa, zastanawiając się nad jej potencjałem i ograniczeniami.