Opisany w Starym Testamencie rytuał składania w ofierze czarnego kozła Azazelowi w nowożytnych badaniach był łączony z różnymi fenomenami życia społecznego i religijnego wielu kultur. W końcu pojawiły się koncepcje sugerujące, że w ten czy inny sposób stanowi on podstawę dla powstania religii a nawet kultury ludzkiej. Wyjaśniają one częściowo, dlaczego z tym mechanizmem społecznego działania mierzymy się jako ludzkość do dziś. W dotychczasowych badaniach niewielką rolę odgrywała jednak wiedza o naturze kultur oralnych i cechującym je egalitaryzmie, który – jak się okazuje – determinował życie społeczności ludzkich od samego początku. W tej specyfice funkcjonowania egalitarnych społeczeństw ludzkich autor wykładu upatruje klucz do ukształtowania się tego zdumiewającego i okrutnego zjawiska, w którym grupa dla ratowania samej siebie decyduje się poświęcić jednostkę ze swego grona. Czy to postępowanie odróżnia nas od świata zwierząt i stanowi „nieludzką” istotę ludzkości? Jak działa presja społeczna na jednostkę? Dlaczego walczymy o zachowanie prestiżu a niekiedy o jego zwiększenie? Co decyduje, że jesteśmy gotowi poświęcić kogoś ze swego grona a niekiedy nawet siebie samych dla innych? Te i inne fundamentalne dla kultury ludzkiej pytania znajdą w toku wykładu swoje choćby częściowe wyjaśnienie. Ważną częścią wykładu będzie ukazanie, jak ten specyficzny model myślenia społecznego wpłynął na kształt narracji mitycznych i epiki archaicznej różnych kultur, ze szczególnym uwzględnieniem poematów homeryckich. W związku z tym w wykładzie wykorzystane zostaną badania etologiczne, socjobiologiczne i antropologiczne, a na ich tle przedstawione zostaną oryginalne studia filologiczne prowadzone przez autora wykładu nad oralną poezją starogrecką. Archaiczna i przed-archaiczna kultura grecka stanowi nieocenione źródło informacji dla funkcjonowania kultury oralnej w różnych jej aspektach